MELANCHOLIA.

De kanaries van Selah

 

Ik spoel terug naar pakweg drie weken geleden. Selah Sue zit op Canvas en bijna op de schoot van Bart Peeters. Ze draagt zoals steeds een zwarte broek, het trouwe verlengstuk van de donkere gedachten die in haar hoofd wonen. De suikerspin staat parmantig rechtop.

Ik heb haar altijd al de Vlaamse Amy Winehouse gevonden, hoewel ze ongetwijfeld een braaf Brabants meisje is. Leefdaal is London niet. Haar opgewektheid is gepoft, gepokt, gemazeld. Meticuleus medicamenteus. Haar glimlachjes zijn van sorbet. Ze smelten terwijl je ernaar kijkt. Ze wil een fragment terugzien uit een documentaire over Nina Simone. Nina snauwt naar het publiek. Nina is not happy. Zwarte Nina zingt alsof ze zit te sterven aan haar piano. Bart, de eeuwige positivo, blijft maar lachen. Hij hoort en ziet haar, maar luistert noch kijkt. Voor zijn ogen passeren alleen gesuikerde oliebollen.

Ik kom terug naar vandaag, de dag waarop ik me vermomde als lijkenpikker in een afgedankte bibliotheekpost. Alles moest weg aan een halve euro per boek. Ik gaf mijn stapel af aan een konijntje zonder Bancontact. Zo'n typetje dat het na decennia volgehouden engelengeduld geschopt had tot bibliotheekassistente - 'ik ben geen bibliothecaris'. Eén van de 11 boeken is De last van het leven - Zelfmoord in België en Nederland van Bart Demyttenaere. Ik sla het boek open op bladzijde 9, Voorwoord. 

 

'Suïcidanten zijn wat de kanaries in de steenkoolmijnen waren: noodsignalen die de onleesbaarheid aangeven van een hectische en vereenzaamde wereld.' (S. de Wilde in een lezersbrief in De Morgen, 9 augustus 1999)

  

Een paar uur later lees ik dat Selah Sue opnieuw in een depressie zit. 

Ik spoel opnieuw terug naar de uitgewoonde bibliotheek. Er herinner me dat er een boek van Joost Zwagerman lag, dat ik niet meenam. Zwagerman stapte een paar maanden geleden uit het leven. Hij was destijds in de ban geraakt van het thema zelfmoord, toen zijn vader en zijn beste vriend een zelfmoordpoging hadden ondernomen. 

Selah Sue is meter van de 'Te Gek!?'-campagne die psychische problemen bespreekbaar wil maken. Op 9 juni 2015 zegt ze in De Morgen: 

 

'Soms nog slechte dagen, maar ik ben niet meer labiel.'

Depressie is zoals de Knokteberg: een sluipmoordenaar van het zuiverste soort. De CO van de kopzorgen. Je ruikt het niet, je ziet het niet, maar plots ga je er wel aan dood.

Uit mijn Mac schalt 'Her Rituals' van Rafael Anton Irissari als een nekschot.

Alles komt binnen en gaat nooit meer buiten

De antennes draaien op volle toeren. Ik heb nooit anders geweten. Dag en nacht capteren ze, alsof op elk moment een marsmannetje in deze uithoek van het melkwegstelsel kan landen. Zelfs wanneer ik me ontspan, spannen ze zich op en in. Elke noot muziek uit mijn oortjes in mijn oren, terwijl ik fiets om de mensheid te ontvluchten, kan zwaar te moede werken. Reusachtige werelden openen. De piekermachine in gang zetten. Een gat in het zwarte vat genaamd melancholie prikken, onstelpbaar en ondeelbaar. Van elke passant nemen mijn hersenen een foto en slaan die keer op keer op. Laag boven laag, deze duim op deze duim en zo klim ik naar boven. Elk huis, elk geluid, elk aanplakbord, elke windvlaag, elk woord kan de trekker en de trigger zijn van overprikkeling van alle slag. 

Een lange rechte lijn, gegoten in fluisterasfalt. Mensen van verre detecteerbaar. Schrale zijwind. Wolkenpartijen adembenemend mooi. Bij elk liedje span ik een kilometerslange wasdraad en hang herinneringen en associaties op. Gekkenwerk. Werk van een gek. In mijn hoofd zwemmen de hersenen in badschuim om olfactorisch gek van te worden. Het asfalt draagt onvermijdelijkheid in zich. Een schim duikt op in de verte. Het is iets, neen, het is iemand. Het komt dichterbij. Hij komt dichterbij. Of zij. Of ze. Straks is het onontkoombaar. Er zijn geen ontsnappingsroutes. En omkeren is laf. Dan moet je voorblijven. En dat met een genadige rugwind. 

Onder de linkeroksel van de Koppenberg staat een imposant huis, weggestoken in een doodlopende straat met welgeteld 1 huisnummer. Een prachtig staaltje architecturale eigenzinnigheid. Daar woonde een vrouw met kinderen. Rijke man met topfunctie verdiende overdag sloten geld in de koffer van zijn BMW. Vrouw raakte in een dipje. Familie en vrienden trachtten haar op te beuren. Niks aan de hand. Goedbedoelde praatjes uit een andere wereld. De vrouw zakte dieper weg vanop haar berg. Vanaf mijn fiets zie ik in de verte het verborgene opduiken. Krantenartikels, rubriek streeknieuws. Vrouw doodt kinderen en pleegt daarna zelfmoord. Niemand begrijpt.

Ik zou graag minder weten en vooral minder voelen. Mijn hersenfabriek - ik zeg maar wat - drie weken jaarlijkse verplichte collectieve sluiting gunnen.  Dat laatste zit er evenwel niet in. Ik kijk uiteindelijk weg van het huis, de andere kant op. Maar ook daar regent het associaties. Herinneringen aan het vrouwtje van 109. Het huisnummer welteverstaan. De avonden dat ik hardnekkig aan haar moest denken na een op zich neutrale passage aan haar voordeur.

Alles komt binnen en wat erger is, gaat nooit meer buiten. Op een dag doet mijn kop van plof. Of word ik een geniale gek. Slaap zacht, John Nash. 

Regression towards Mediocrity in Hereditary Stature

Dankzij Nobelprijswinnaar en succesauteur Daniel Kahneman ben ik vandaag een pak wijzer geworden. Kahneman heeft me doen inzien dat Philip Gilbert na een boerenjaar in '11 niet anders kon dan een beroerd '12 bijeen te fietsen. Mutatis mutandis weet ik nu ook dat Tom Boonen dit jaar de concurrentie naar huis zou rijden na een belabberd voorgaand wielerseizoen. De oorzaak? De wet van de regressie naar het gemiddelde, die altijd en overal van toepassing is. Eeuwige dank aan Sir Francis Galton, dankzij wie ik hier en nu zonder blikken of blozen formules durf te poneren van het kaliber:

 

Gewicht = Leeftijd + IJsconsumptie

Pianospel = Leeftijd + Wekelijks aantal geoefende uren

Zeer intelligente vrouwen trouwen over het algemeen met minder intelligente mannen

Depressieve kinderen voelen zich beter na een energiedrankje 

Het effect van antidepressiva

'Nu voel ik me als een normaal mens, dat is het misschien, ik ben normaal. En daar ben ik hartstikke blij om, want ik heb altijd normaal willen zijn [...]

'Hoe weet je of je normaal bent?'

'Nou, dat merk je voortdurend, elke dag dat je met mensen praat [...] Ik ben mijn originaliteit weliswaar verloren, maar dat geeft niets, daar heb ik geen verdriet van.'

'Wat was dat voor originaliteit?'

'Ik weet het niet precies, maar ik was vroeger veel spontaner en zo. Ik kon gekke dingen doen en zo [...] Dat doe ik nu niet, ik gedraag me heel normaal. Dat is misschien saai, maar het is ook heel erg prettig en daar ben ik dus hartstikke blij om. Je kunt niet aldoor vreemd blijven doen.' 

Denk eens niet in termen van jaren

 

Dank, grote dank aan het Gentse klimaatverbond, dat mij vandaag de ogen deed openen. 







 

Problematisch

Problemen die je exact kunt omschrijven, zijn al gedeeltelijk opgelost. 

De enige problemen die je met geld kan oplossen zijn geldproblemen.

Als er geen oplossing is, is er ook geen probleem.

Het ware probleem is wat we moeten doen met de mensen die de problemen oplossen, zodra de problemen opgelost zijn.

Als je problemen bij elkaar brengt, bestaat de kans dat ze zich niet bij elkaar optellen maar zich met elkaar vermenigvuldigen.

Als jij je hoofd koel houdt terwijl iedereen het zijne verliest, heb je het probleem niet begrepen.

Problemen zijn mogelijkheden in werkkledij.

Het is jammer dat mensen geen problemen met elkaar kunnen ruilen. Iedereen weet hoe hij die van een ander moet oplossen.

Over je problemen praten is waardeloos. Tachtig procent van je vrienden laat het onverschillig en twintig procent heeft er stiekem plezier in.

Er zijn alleen problemen en verlangens. Als je naar iets verlangt, geraak je in de problemen. Als je in de problemen zit, verlang je nergens meer naar.

Het mensdom lost nooit problemen op, daarom  wordt het ook een mensdom genoemd. Het mensdom overleeft de problemen alleen maar.

Er zijn twee problemen die de mensheid in al die eeuwen van haar bestaan nooit heeft kunnen oplossen: liefde en verkoudheid.

Het leven heeft behoorlijk veel weg van een wiskundeles op de middelbare school. Als je net het ene probleem hebt opgelost, staat het volgende alweer klaar.

De meeste problemen op deze planeet worden veroorzaakt door mensen die het bij het rechte eind hebben.

Mein Reich (2)

Er zijn vijf karakterstructuren. Schizoïd. Oraal. Psychopatisch. Masochistisch. Rigide. 

Het schizoïde karakter vertoont een hypersensitiviteit die te danken is aan een zwakke egobegrenzing hetgeen de psychologische tegenhanger is van het gebrek aan periferale lading. In het schizoïde karakter is er een sterke neiging om intieme, gevoelige relaties te vermijden. 

Orale karakters hebben de neiging om zich aan anderen vast te klampen, een afgenomen agressiviteit en een innerlijk gevoel van behoefte om vastgehouden, gesteund en verzorgd te worden. 

De essentie van het psychopatische karakter is het ontkennen van gevoel. Een psychopatische persoonlijkheid heeft iemand nodig om te controleren, en hoewel hij schijnbaar die persoon kan controleren, is hij ook van hem afhankelijk.

De masochistische karakterstructuur beschrijft een individu dat lijdt en weent of klaagt, maar onderworpen blijft. Onderworpenheid is de dominante masochistische tendens. Als het masochistische karakter een onderworpen attitude in zijn uiterlijk gedrag toont, dan is hij innerlijk juist het tegenovergestelde. Op het diepere emotionele vlak heeft hij sterke gevoelens van haat, negativiteit, vijandigheid en superioriteit. 

Rigide karakters zijn op hun hoede voor situaties waarin er uit hen voordeel getrokken wordt, waarin ze gebruikt worden of in de val worden gelokt. Het rigide karakter is bang om toe te geven, het stelt dit gelijk aan onderwerping en instorting. Individuen met deze karakterstructuur zijn over het algemeen op de wereld gericht, ambitieus, wedijverend en agressief. 

Het schizoïde karakter vermijdt een intieme nabijheid. Het orale karakter kan nabijheid alleen tot stand brengen op basis van zijn behoefte aan warmte en steun - wat wil zeggen, op een kinderlijke basis. Het psychopatische karakter kan alleen betrekkingen hebben met degenen die hem nodig hebben. Het masochistische karakter is in staat om een hechte relatie te ontwikkelen op basis van een onderworpen attitude. Het rigide karakter vormt nogal nauwe relaties, al blijft hij ondanks de schijnbare intimiteit en toewijding op zijn hoede.

Mein Reich (1)

Het leven van een individu is het leven van zijn lichaam. Vrijheid, gratie en schoonheid zijn de natuurlijke attributen van ieder dierlijk organisme. Vrijheid is de afwezigheid van innerlijke weerstand tegen de stroming van het gevoel, gratie is het uitdrukken van deze stroming in beweging, terwijl schoonheid een manifestatie is van de innerlijke harmonie die zo'n stroming veroorzaakt. 

Wanneer men zich realiseert dat 99 procent van het lichaam bestaat uit water, deels gebonden, maar veel als vloeistof, dan kunnen we ons sensaties, gevoelens en emoties voorstellen als stromingen of golven in dit vloeibare lichaam.

Niemand bestaat gescheiden van het levend lichaam, waarin hij zijn bestaan vindt, waardoor hij zich uit en waarmee hij in relatie staat met de wereld om zich heen. Als je jouw lichaam bent, en jouw lichaam is jij, dan drukt het uit wie je bent.

Men is de totale som van zijn levenservaringen, elk daarvan is geregistreerd in zijn persoonlijkheid en ingebouwd in zijn lichaam.

Een gezond volwassen mens is een baby, een kind, een jongen of meisje en een mens in zijn jeugd.

Het levende lichaam heeft een geest, bezit een levenskracht en bevat een ziel.

Sommige mensen worden te opmerkzaam op zichzelf en ontwikkelen een verontrustend zelfbewustzijn. Anderen zijn zo opmerkzaam op wat er om hen heen gebeurt, dat ze het bewustzijn van het zelf verliezen. Dit geldt vaak voor hoogsensitieve individuen.

Wanneer het lichaam bekeken wordt aan de voorzijde is soms een splitsing van de lichaamsdelen duidelijk te zien. De belangrijkste delen van het lichaam, het hoofd, de nek, de romp en de benen liggen eenvoudig niet in lijn. Het hoofd en de nek zijn naar rechts of links gebogen. De romp is in de tegenoverliggende stand gebogen, en de benen zijn ook ten opzichte van de romp naar de andere kant gebogen. Dit alles wijst op een fragmentatie van de integriteit van de persoonlijkheid, hetgeen typisch is voor een schizoïde of schizofrene persoonlijkheid. Schizoïd betekent gespleten. Als de gespletenheid in de persoonlijkheid bestaat, moet hij ook in het lichaam bestaan op energetisch vlak.

We moeten beseffen dat het hart waarschijnlijk het meest gevoelige orgaan van het lichaam is. Ons bestaan hangt af van zijn gestage ritmische activiteit. Wanneer dat ritme ook maar even beïnvloed wordt, bijvoorbeeld wanneer het hart een slag overslaat of gaat bonzen, ervaren we angst diep in de kern van ons wezen. Een individu dat een dergelijke angst vroeg in het leven heeft ervaren, zal vele verdedigingen ontwikkelen om zijn hart te beschermen tegen het gevaar van iedere storing in zijn werking. Hij zal niet toestaan dat zijn hart gemakkelijk geraakt wordt, en hij zal niet vanuit zijn hart op de wereld om hem heen reageren. Deze verdedigingswerken worden in de loop van het leven uitgebreid totdat ze uiteindelijk een krachtige barrière vormen tegen iedere poging om erin door te dringen.

Schreeuwen heeft een krachtig louterend effect op de persoonlijkheid.

In alle neurotische problemen is seksuele angst aanwezig.

Zolang de hoeveelheid gevoel die naar buiten stroomt binnen de perken, die door de spierspanningen gesteld zijn, blijft, zal er geen angst bestaan. Angst zal zich ontwikkelen  wanneer een sterker gevoel probeert om er doorheen te komen en verstikt wordt in paniek. De paniek zorgt ervoor dat het individu zich haast volkomen afsluit, en brengt daardoor het leven van het organisme in gevaar.

Het leven in vrees om volledig levend te zijn is de toestand van de meeste mensen.

Er bestaat een algemeen schema om alle persoonlijkheidsproblemen te verklaren, en de volgorde is als volgt: uitreiken naar genot - onthouding, frustratie of straf - angst - defensie. 

Every criminal drop of blood tells a story

Created by: Forensic Nursing

Jeroen

Het is goed om af en toe in het hert te kijken en met de neus op de feiten te worden gedrukt. Feiten: ik lijd op gezette tijden pijn. In een kleine week tijd migraine, een geblokkeerde rug, pijn in de darmen en tand- en/of kaakonsteking. Gemakshalve vergeet ik even de chronische pijnen: nekpijn, kniepijn en pijn van het zijn. Zet deze haast eindeloze opsomming van agonieën mij aan tot zware huilbuien? Neen. Om het met een prachtig stukje A.F.Th. van der Heijden uit de nieuwe roman Tonio te zeggen: 

In uiterlijke zin huil ik weinig. Zelden tranen en snikken en de bijbehorende mimiek. Ik lijd aan een soort inwendig wenen. Het huilt in mij. Ik lig bijvoorbeeld 's morgens roerloos op mijn rug in bed, en luister naar iets dat in mij uitgestrekt onbedaarlijk ligt te huilen. Ik heb niet de neiging dat wenende iets te troosten of tot bedaren te brengen. Eerder wil ik het aanmoedigen: ja, jank het er maar uit, het is nooit genoeg.

 

De auto drinkt. Ik zit achter het stuur. De afgelopen vijfdaagse 16 keer om precies te zijn. Paardenkamp voor dochterlief. Heimwee maximaal vermijden, dus 's morgens brengen en 's avonds weer ophalen. Mijn tandarts is met vakantie. In afwachting wordt het zaak om de pijn te verbijten. Ik verkies ibuprofen boven paracetamol. Een zelfverklaarde inlandse internetspecialiste horen verklaren dat hersenen statisch en onveranderlijk zijn. Ik denk: die dame heeft nooit van neuroplasticiteit gehoord. Ik denk: die dame weet niet van het bestaan af van mijn poëzieblog. Ik denk: die dame zou beter een boek van Nicolas Carr lezen. Het ondiepe. Hoe onze hersenen omgaan met internet. Pagina 48: 

'Plasticiteit is de normale voortdurende staat van ons zenuwstelsel tijdens ons hele leven', aldus Alvaro Pascual-Leone, vooraanstaand onderzoeker op het gebied van neurologie aan de Harvard Medical School. Onze hersenen veranderen constant als reactie op onze ervaringen en ons gedrag. Ze brengen veranderingen aan in hun circuits bij 'elke sensorische input, motorische handeling, associatie, beloningssignaal, gedragsplan of (verandering in) bewustzijn'. Neuroplasticiteit is volgens Pascual-Leone een van de belangrijkste producten van de evolutie, een eigenschap die die het zenuwstelsel in staat stelt 'aan de beperkingen van zijn eigen genoom te ontsnappen en zich zodoende aan te passen aan druk vanuit de omgeving, fysiologische veranderingen en ervaringen'. Het geniale van de constructie van onze hersenen is dat ze juist niet veel hardwire, vastliggende verbindingen, bevat. [...] De evolutie heeft ons hersenen gegeven die letterlijk van karakter, en van gedachten, kunnen veranderen, steeds maar weer. 

 

Hoe zit het trouwens met de hersenplasticiteit van de televisiekijker wanneer die omzeggens al de hele week nieuwsanker Martine Tanghe en Wetstraat watcher Goedele Devroy in de nieuwsstudio ziet kamperen om te melden dat er niets te melden valt? En wat te denken van de Tour anno 2011, het Mechels Miniatuurtheater van de wielersport en sport tout court? Met miljoenen liggen ze voor hun lichtbak, de goedgelovige wielerfans die zich vergapen aan een onzaligmakende opvoering met in de hoofdrol vette sponsors en busladingen vol vips en in een niet onaardige bijrol een peloton van volleerde acteurs en praatjesmakers. Er is maar één jongen van wie ik zeker weet dat hij zuiver rijdt. Jeroen is mijn kampioen.